دقت و قابليت تكرار چيست؟
مالکیت معنوی این مقاله به سایت برقو(مجله ساخت و تولید) اختصاص دارد و هر گونه کپی برداری از آن ممنوع استدقت و قابليت تكرار چيست؟ با نگاه به ماشين ابزار accuracy repeatability specification مقدمه نمودارهاي دقت و قابليت تكرار از مشخصه هايي است كه هر سازنده ماشين ابزار همراه با مستندات ماشين خود ارائه مي دهد. اما عموماً روش بدست آوردن اين نمودارها ارائه نمي شود. اگر چه اين روش ها در استانداردهاي موقعيت يابي خطي تعريف شده است اما تمامي سازنده ها از يك روش استفاده نمي كنند. چندين استاندارد موقعيت يابي وجود دارد كه به كمك روش هاي ارائه شده در آنها مي توان دقت و قابليت تكرار را تعيين كرد. اعداد دقت و قابليت تكرار يك ماشين ابزار به نوع استاندارد و روش آن بستگي دارد و ممكن است با استاندارد ديگر يكي نباشد.اين اختلاف سبب مي شود در هنگام خريد مقايسه بين ماشين ابزارها كار راحتي نباشد. شش استاندارد رايج در موقعيت يابي خطي كه در صنعت ماشين ابزارآمريكا استفاده مي شود عبارتند از NMTBA (United States), ISO 230-2 (Europe), BSI BS 4656 Part 16 (British), VDI/DGQ 3441 (German), JIS B 6336-1986 (Japanese), and ASME B5.54-92 (USA). اما قبل از مقايسه اين استانداردها لازم است بعضي از اصلاحات فني تعريف شود. دقت – – accuracy چيست؟ شايد شما براي يكدفعه هم كه شده به سمت سيبل نشانه گيري كرده ايد . در هر حالت شما مي كوشيد در وسط سيبل نشانه گيري كنيد . اگر شما شش دفعه در وسط هدف شليك كنيد و هر شش بار به چشم سيبل (محدوده قرمز) برخورد كند، شما يك تيرانداز خوبي هستيد و مي توان گفت شما دقيق ( (accurateهستيد.(شكل يك) همين قياس را مي توان براي ماشين ابزار بكار برد. هم سازنده ماشين و هم مصرف كننده مي خواهند محورهاي ماشين ابزار دقيقاً به نقطه خواسته شده برود .اما چنين حالت ايده آلي وجود ندارد. مشخصه دقت از لحاظ عددي مهارت ما در شليك به هدف است. هر استاندارد موقعيت يابي خطي يك روش را براي تعيين دقت و ساير مشخصات، بر اساس يك سري اصول ثابت تعيين مي كند. سازندگان ماشين ابزار در مورد سه نوع دقت صحبت مي كنند.:يك جهته جلو،يك جهته معكوس و دو جهته. فرض كنيد شما مجبوريد در حاليكه به سيبل شليك مي كنيد به سمت آن حركت كنيد و سپس از آن دور شويد.دقت در حاليكه به سمت هدف حركت مي كنيد يك سويه جلو و وقتي كه از آن دور مي شويد يك سويه معكوس خواهد بود. هر كدام ازاين ها به طور جداگانه نمره داده مي شود. شما مي توانيد همچنين به مجموع دقت به سمت جلو و عقب نمره بدهيد. اين عدد، دقت دو جهته است. سازندگان ماشين ابزار دقت را با اصطلاحاتي همچون error-band انحراف موقعيت(positional deviation ) و عدم قطعيت(position uncertainty ) و mean to mean accuracy تعريف مي كنند. هر كدام از اين اصطلاحات به روش هاي مختلف محاسبه مي شوند. قابليت تكرار –Repeatability- چيست؟ اگر به شكل يك دوباره نگاه كنيم فاصله بين هر كدام از برخوردها قابليت تكرار را توصيف مي كند. مي بينيد كه همه شليك ها به چشم سيبل (دايره قرمز) برخورد كرده است. اما تفنگ شخص تير انداز كمي لرزيده است و فقط كسري از يك اينج در نشانه روي خطا داشته است و در نتيجه تير ها روي هم برخورد نكرده اند تا قابليت تكرار بي عيبي داشته باشد. اسلايد هاي ماشين ابزار نيز در رسيدن به نقطه هدف متغيرند. درشكل 2 گلوله ها نزديك به هم خورده اند. بنابراين قابليت تكرار بسيار خوب است اما دقت پايين است چون از مركز فاصله دارد.فقط كافي است تيرانداز كمي به سمت چپ متمايل شود تا دقت نيز خوب شود. فرض كنيد تير اندازي در حاليكه به سمت هدف نزديك مي شود و سپس از آن دور مي شود به آن شليك كند.وقتي به سمت هدف حركت مي كند شايد شكل سوراخها شبيه شكل 3 باشد.اين شكل قابليت تكرار به سمت جلو را نشان مي دهد. شليك در هنگام دور شدن از هدف ممكن است شكلي شبيه شكل 4 را بوجود آورد. اين شكل قابليت تكرار معكوس را نشان مي دهد.قابليت تكرار درتمام محدوده تست مي شود.بنابراين اگرسوراخ تير پاييني وسوراخ تير بالايي 0.5 اينچ فاصله داشته باشند اين عدد معرف قابليت تكرار است. همچنين قابليت تكرار دو جهته هم از شكل 3 و هم از شكل 4 محاسبه مي شود و مقدار آن فاصله بين سوراخ تير پاييني در شكل 4 با سوراخ بالايي در شكل 3 است. براي ربط دادن اين مثال به ماشين ابزار ،د ر ماشين ابزار ما شش هدف براي هر اسلايد ماشين داريم. ما اين اهداف را هفت مرتبه ازهردوجهت موقعيت مي دهيم و از اين اطلاعات قابليت تكرار استخراج مي شود.(در شماره هاي بعدي در مورد اين شش هدف توضيح خواهيم داد)قابليت تكرار ممكن است با اصطلاحاتي همچون forward repeatability, reverse repeatability, bidirectional repeatability, و positional scatter -(پراكندگي ) توصيف شود.محاسبه هركدام از اين اصطلاح ها با يكديگر متفاوت است.Lost motion چيست ؟حركتي است كه بوجود آمده است اما شما اثرات آن را نمي بيند تا اينكه همه lost motion محاسبه شود.اگر به شكل 3 و4 نزديك نگاه كنيد شما متوجه خواهيد شد كه تيرانداز lost motion داشته است . در شكل 3 همه گلوله ها در سمت چپ سيبل برخورد كرده اند و در شكل 4 همه گلوله ها در سمت راست سيبل هستند.تفاوت بين آنها Lost motion است اصطلاحات ديگر lost motion ، خطاي معكوس و mean reversal error است.مالکیت معنوی این مقاله به سایت برقو(مجله ساخت و تولید) اختصاص دارد و هر گونه کپی برداری از آن ممنوع است
|
شكل 5 –مقايسه سه سيستم در دقت و قابليت تكرار
1786 بازدید کل ، 1 امروز